'พ.ร.บ.การจัดซื้อจัดจ้างฯ' บังคับใช้แล้ว : ทำผิดมีโทษอาญา ติดคุก

"พรบ.พัสดุฯใหม่" กำหนดวิธีซื้อจ้าง3วิธี, ทำผิดโทษอาญาติดคุก พรบ.จัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ 

พระราชบัญญัติ การจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ.2560 ส่งผลให้ยกเลิกบทบัญญัติเกี่ยวกับพัสดุ การจัดซื้อจัดจ้าง หรือการบริหารพัสดุ ในกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับ ประกาศ ข้อบัญญัติ และข้อกําหนดใด ๆ ที่ใช้อยู่และให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกําหนดหนึ่งร้อยแปดสิบวันนับจากประกาศฯ 

 สรุปสาระสำคัญ พระราชบัญญัติ การจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ.2560 

1. การบังคับใช้  ให้ยกเลิกบทบัญญัติเกี่ยวกับพัสดุ  การจัดซื้อจัดจ้าง  หรือการบริหารพัสดุ ในกฎหมาย  ระเบียบ  ข้อบังคับ  ประกาศ  ข้อบัญญัติ  และข้อกําหนดใด ๆ  ของหน่วยงานของรัฐที่อยู่ ภายใต้บังคับแห่งพระราชบัญญัตินี้ และให้ใช้บังคับเมื่อพ้นกําหนดหนึ่งร้อยแปดสิบวันนับแต่วันประกาศ ในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป (ประกาศ 24 กุมภาพันธ์ 2560)   

2. นิยามศัพท์สำคัญ เช่น      “การจัดซื้อจัดจ้าง”  หมายความว่า  การดําเนินการเพื่อให้ได้มาซึ่งพัสดุโดยการซื้อ  จ้าง  เช่า  แลกเปลี่ยน  หรือโดยนิติกรรมอื่นตามที่กําหนดในกฎกระทรวง      “พัสดุ”  หมายความว่า  สินค้า  งานบริการ  งานก่อสร้าง  งานจ้างที่ปรึกษาและงานจ้างออกแบบ หรือควบคุมงานก่อสร้าง  รวมทั้งการดําเนินการอื่นตามที่กําหนดในกฎกระทรวง      “การบริหารพัสดุ”  หมายความว่า  การเก็บ  การบันทึก  การเบิกจ่าย  การยืม  การตรวจสอบ  การบํารุงรักษา  และการจําหน่ายพัสดุ      “หน่วยงานของรัฐ”  หมายความว่า  ราชการส่วนกลาง  ราชการส่วนภูมิภาค  ราชการส่วนท้องถิ่น  รัฐวิสาหกิจตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการงบประมาณ องค์การมหาชน  องค์กรอิสระ  องค์กรตามรัฐธรรมนูญ  หน่วยธุรการของศาล  มหาวิทยาลัยในกํากับของรัฐ  หน่วยงานสังกัดรัฐสภาหรือในกํากับของรัฐสภา  หน่วยงานอิสระของรัฐ  และหน่วยงานอื่นตามที่กําหนดในกฎกระทรวง       “เจ้าหน้าที่” หมายความว่า  ผู้มีหน้าที่เกี่ยวกับการจัดซื้อจัดจ้างหรือการบริหารพัสดุ  หรือผู้ที่ได้รับ มอบหมายจากผู้มีอํานาจให้ปฏิบัติหน้าที่เกี่ยวกับการจัดซื้อจัดจ้างหรือการบริหารพัสดุของหน่วยงานของรัฐ    

3. หลักการการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุของหน่วยงานของรัฐต้องก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่หน่วยงานของรัฐ  และต้องสอดคล้องกับหลักการคุ้มค่า โปร่งใส มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล ตรวจสอบได้    

4. ผู้มีอํานาจอนุมัติสั่งซื้อหรือสั่งจ้างพัสดุ โดยวิธีใดตามพระราชบัญญัตินี้จะเป็น ผู้ดํารงตําแหน่งใดและภายในวงเงินเท่าใด  ให้เป็นไปตามระเบียบที่รัฐมนตรี(รมต.การคลัง)กําหนด   

5. กำหนดให้มีคณะกรรมการและองค์กร ได้แก่ คณะกรรมการนโยบายการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ คณะกรรมการวินิจฉัยปัญหาการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ คณะกรรมการราคากลางและขึ้นทะเบียนผู้ประกอบการ คณะกรรมการความร่วมมือป้องกันการทุจริต คณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์และข้อร้องเรียน และกำหนดให้กรมบัญชีกลางเป็นองค์กรสนับสนุนดูแลการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ    

6. วิธีการการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุ (ยกเว้นงานจ้างที่ปรึกษา และงานจ้างออกแบบหรือควบคุมงานก่อสร้าง)อาจกระทําได้โดยวิธี        

1) วิธีประกาศเชิญชวนทั่วไป  ได้แก่  การที่หน่วยงานของรัฐเชิญชวนผู้ประกอบการทั่วไปที่มี คุณสมบัติตรงตามเงื่อนไขที่หน่วยงานของรัฐกําหนดให้เข้ายื่นข้อเสนอ        

2) วิธีคัดเลือก  ได้แก่  การที่หน่วยงานของรัฐเชิญชวนเฉพาะผู้ประกอบการที่มีคุณสมบัติตรงตามเงื่อนไขที่หน่วยงานของรัฐกําหนด ซึ่งต้องไม่น้อยกว่าสามรายให้เข้ายื่นข้อเสนอเว้นแต่ในงานนั้น มีผู้ประกอบการที่มีคุณสมบัติตรงตามที่กําหนดน้อยกว่าสามราย        

3) วิธีเฉพาะเจาะจง  ได้แก่ การที่หน่วยงานของรัฐเชิญชวนผู้ประกอบการที่มีคุณสมบัติ ตรงตามเงื่อนไขที่หน่วยงานของรัฐกําหนดรายใดรายหนึ่งให้เข้ายื่นข้อเสนอหรือให้เข้ามาเจรจาต่อรองราคา รวมทั้งการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุกับผู้ประกอบการโดยตรงในวงเงินเล็กน้อยตามที่กําหนดในกฎกระทรวง        การจัดซื้อจัดจ้างพัสดุ  ให้เลือกใช้วิธีประกาศเชิญชวนทั่วไปก่อน เว้นแต่เข้าลักษณะของเงื่อนวิธีการคัดเลือกและเฉพาะเจาะจง        รายละเอียดของวิธีการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุในหมวดนี้ด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ ในระบบเครือข่ายสารสนเทศของกรมบัญชีกลาง ให้เป็นไปตามระเบียบที่รัฐมนตรีกําหนด    

7. การดำเนินการจัดหาพัสดุ โดยในการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุแต่ละครั้ง ให้ผู้มีอํานาจแต่งตั้งผู้รับผิดชอบการจัดซื้อจัดจ้างนั้น  ซึ่งจะกระทําโดยคณะกรรมการการจัดซื้อจัดจ้างหรือเจ้าหน้าที่คนใดคนหนึ่งก็ได้ องค์ประกอบและองค์ประชุมซึ่งกระทําโดยคณะกรรมการ  และหน้าที่ของผู้รับผิดชอบการจัดซื้อ จัดจ้างตามวรรคหนึ่ง  ให้เป็นไปตามระเบียบที่รัฐมนตรีกําหนด ค่าตอบแทนผู้รับผิดชอบการจัดซื้อจัดจ้างตามวรรคหนึ่ง  ให้เป็นไปตามที่กระทรวงการคลังกําหนด     ในการบริหารสัญญาและการตรวจรับพัสดุ ให้ผู้มีอํานาจแต่งตั้งคณะกรรมการ ตรวจรับพัสดุเพื่อรับผิดชอบการบริหารสัญญาหรือข้อตกลงและการตรวจรับพัสดุ องค์ประกอบ  องค์ประชุม  และหน้าที่ของคณะกรรมการตรวจรับพัสดุ ให้เป็นไปตามระเบียบที่รัฐมนตรีกําหนด      ในกรณีที่การจัดซื้อจัดจ้างมีวงเงินเล็กน้อยตามที่กําหนดในกฎกระทรวง จะแต่งตั้งบุคคลหนึ่ง บุคคลใดเป็นผู้ตรวจรับพัสดุนั้น  โดยให้ปฏิบัติหน้าที่เช่นเดียวกับคณะกรรมการตรวจรับพัสดุก็ได้ ผู้รับผิดชอบการบริหารสัญญาหรือข้อตกลงและการตรวจรับพัสดุซึ่งไม่ใช่ผู้ที่ได้รับแต่งตั้งให้ดํารงตําแหน่งที่ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการจัดซื้อจัดจ้างหรือการบริหารพัสดุให้ได้รับค่าตอบแทนตามที่กระทรวงการคลังกําหนด   

8. การบริหารพัสดุ  ให้หน่วยงานของรัฐจัดให้มีการควบคุมและดูแลพัสดุที่อยู่ในความครอบครอง ให้มีการใช้และการบริหารพัสดุที่เหมาะสม  คุ้มค่า  และเกิดประโยชน์ต่อหน่วยงานของรัฐมากที่สุด ซึ่งรวมถึงการเก็บ  การบันทึก  การเบิกจ่าย  การยืม  การตรวจสอบ  การบํารุงรักษา  และการจําหน่ายพัสดุ  ให้เป็นไปตามระเบียบที่รัฐมนตรีกําหนด   

9. บทกําหนดโทษ ผู้ใดเป็นเจ้าหน้าที่หรือเป็นผู้มีอํานาจหน้าที่ในการดําเนินการเกี่ยวกับการจัดซื้อ จัดจ้างหรือการบริหารพัสดุ ปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่ในการจัดซื้อจัดจ้างหรือการบริหารพัสดุ โดยมิชอบ เพื่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้หนึ่งผู้ใด หรือปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่ในการจัดซื้อจัดจ้าง หรือการบริหารพัสดุโดยทุจริต  ต้องระวางโทษจําคุกตั้งแต่หนึ่งปีถึงสิบปี  หรือปรับตั้งแต่สองหมื่นบาทถึงสองแสนบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ ผู้ใดเป็นผู้ใช้หรือผู้สนับสนุนในการกระทําความผิดตามวรรคหนึ่ง  ผู้นั้นต้องระวางโทษตามที่กําหนดไว้สําหรับความผิดตามข้างต้น   

10.บทเฉพาะกาล  ให้ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุ พ.ศ.2535 และระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัสดุด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ.2549 และบรรดาระเบียบ  ข้อบังคับ  ประกาศ  ข้อบัญญัติ  และข้อกําหนดใด ๆ  เกี่ยวกับพัสดุ  การจัดซื้อจัดจ้าง  หรือการบริหารพัสดุ ของหน่วยงานของรัฐอื่น รวมทั้งมติคณะรัฐมนตรีที่เกี่ยวกับพัสดุ  การจัดซื้อจัดจ้าง  หรือการบริหารพัสดุของหน่วยงานของรัฐยังคงใช้บังคับได้ต่อไปเท่าที่ไม่ขัดหรือแย้งกับพระราชบัญญัตินี้จนกว่าจะมีกฎกระทรวง  ระเบียบ  หรือประกาศ ในเรื่องนั้น ๆ ตามพระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ       การดําเนินการออกกฎกระทรวง  ระเบียบ  หรือประกาศตามวรรคหนึ่ง  ให้ดําเนินการให้แล้วเสร็จ ภายในหนึ่งปีนับแต่วันที่พระราชบัญญัตินี้ใช้บังคับ

ที่มา: Ratchakitcha

นางสาวสุทธิรัตน์ รัตนโชติ อธิบดีกรมบัญชีกลาง เปิดเผยว่า ขณะนี้กรมบัญชีกลางได้เตรียมความพร้อม เพื่อรองรับพระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 ไว้แล้ว โดยได้ยกร่างระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. …. เรียบร้อยแล้ว พร้อมนำเสนอรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังเพื่อพิจารณาลงนาม และจะนำไปประกาศในราชกิจจานุเบกษา สำหรับร่างกฎกระทรวง จำนวน 7 ฉบับ คาดว่าจะแล้วเสร็จก่อนวันที่ 22 สิงหาคม 2560 เพื่อจะเสนอรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังลงนาม และนำไปประกาศในราชกิจจานุเบกษา เพื่อให้ร่างระเบียบฯ และร่างกฎกระทรวง มีผลใช้บังคับในวันที่ 24 สิงหาคม 2560

อธิบดีกรมบัญชีกลาง กล่าวต่อว่า กรมบัญชีกลางได้พัฒนาระบบการจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐด้วยอิเล็กทรอนิกส์ (e-GP) เพื่อรองรับ พ.ร.บ.การจัดซื้อจัดจ้างฯ รวมทั้งได้จัดอบรมให้ความรู้เกี่ยวกับ พ.ร.บ.การจัดซื้อจัดจ้างฯ และระบบ e-GP แก่เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานด้านพัสดุในส่วนกลางและส่วนภูมิภาคแล้ว ซึ่งดำเนินการอบรมแล้วจำนวน 332 รุ่น

โดยมีผู้เข้ารับการอบรมทั้งสิ้น 22,930 คน และอยู่ระหว่างการอบรมในเดือนสิงหาคม 2560 อีก 125 รุ่น กลุ่มเป้าหมายจำนวน 14,740 คน ทั้งนี้ เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับ พ.ร.บ. และกฎหมายลำดับรองให้สาธารณชน ผู้ปฏิบัติงาน ผู้ประกอบการ ได้ศึกษาเรียนรู้เพิ่มเติมผ่านสื่อประชาสัมพันธ์ในรูปแบบวิดีโอบรรยายสาธิตในหัวข้อต่างๆ ประมาณ 37 เรื่อง ภายในเดือนสิงหาคม 2560 นี้

สำหรับสถานพยาบาลของรัฐบางแห่งมีความกังวลถึงผลกระทบจากการบังคับใช้ พ.ร.บ.การจัดซื้อจัดจ้างฯ เกี่ยวกับการจัดซื้อยา อวัยวะเทียมและอุปกรณ์ในการบำบัดรักษาโรคและเวชภัณฑ์ที่มิใช่ยาบางรายของสถานพยาบาล และควรกำหนดแนวทางปฏิบัติเพื่อให้สถานพยาบาลสามารถดูแลรักษาผู้ป่วยได้นั้น ตาม พ.ร.บ. การจัดซื้อจัดจ้างฯ ได้กำหนดเกี่ยวกับการดำเนินงานของรัฐวิสาหกิจ มหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐ หน่วยงานของรัฐในต่างประเทศ หรือส่วนงานของหน่วยงานของรัฐที่ตั้งอยู่ในต่างประเทศ หรือหน่วยงานของรัฐอื่นตามที่กำหนดในกฎกระทรวง หากมีความประสงค์จะจัดให้มีระเบียบ ข้อบังคับ หรือข้อบัญญัติเกี่ยวกับการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุขึ้นใช้เองทั้งหมดหรือบางส่วน สามารถกระทำได้โดยต้องสอดคล้องกับหลักเกณฑ์การจัดซื้อจัดจ้าง และได้รับความเห็นชอบจากคณะกรรมการนโยบายการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐแล้ว ซึ่งการดำเนินการข้างต้นจะเป็นไปตามเจตนารมณ์ของกฎหมายฉบับนี้ที่ต้องการให้การจัดซื้อจัดจ้างมีความคุ้มค่า โปร่งใส มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล และตรวจสอบได้

อธิบดีกรมบัญชีกลาง กล่าวในตอนท้ายว่า พ.ร.บ.การจัดซื้อจัดจ้างฯ ฉบับนี้ ให้ความสำคัญกับเรื่องของความคุ้มค่าของ สินค้า บริการ และงานก่อสร้าง ที่จะจัดซื้อจัดจ้างต้องมีคุณภาพที่ดี และตรงตามวัตถุประสงค์การใช้งาน ไม่จำเป็นต้องพิจารณาเลือกราคาต่ำสุดเสมอไป โดยสามารถกำหนดเกณฑ์พิจารณาด้านคุณภาพควบคู่ไปกับราคาด้วยได้

ที่มา: กรุงเทพธุรกิจ